«Құйрық бауыр» (салт). «Құйрық-бауыр жедің бе, құда болдым дедің бе» (мәтел). Бұл құдалық дәстүр рәсімі болғанмен ұлт салт-дәстүрінде орны бөлек жай. Екі жақ құда болған жағдайда оларға «құйрық-бауыр» арнаулы сый әкеледі. Әкелуші әйел «бауырдай жақын, құйрықтай тәтті болыңдар»деп тілек білдіреді. Одан барлық құдалар ауыз тиеді . Құйрық- бауыр қазақ дәстүрінде құда болудың заңды белгісі-құжат болып бекітілген.
Құдалық дәстүр және оған сәйкес Әдет ғұрыптар әдетте әзіл-қалжыңсыз, ойын-сауықсыз өтпейтіндігі әреімге белгілі. Сондай-ақ осы «Құйрық-бауыр» салтында да қалжың өлеңдер мен қағытпалар да айтылмай қалмайды. Астана қаласында Қостанайлық Сәкен Омаров пен Көкшетаулық Қуантай Әбілмәжүнұлының құдалығында «Құйрық-бауыр» ұсынғанда Қанапия қызы Орынбасар құдағи осы қазақы салтың ажарын мынандай өлеңмен өрнектей түсті. Ол құдаларға қарап, былай деп әндетті:
Құда, құда дейсің-ау, әй,
Құйрық-бауыр жейсің-ау, әй.
Құйрық-бауыр жемесең,
Несіне құда дейсің-ау, әй.
Үлкен құда, бас құда,
Кіші құда жас құда.
Құйрық-бауыр әкелдім,
Ауызыңды аш, құда.
Үлкен құда ардақты-ай,
Кіші құда салмақты-ай.
Құйрық-бауыр асатсам,
Тістеп алма бармақты-ай.
Үлкен құда әнекей-ау,
Кіші құда мінекей-ау.
Құйрық бауыр асаттым,
Кәделерің кәнекей-ау!
Әр елде, әр ауылда әр салт-дәстүрдің осындай өзіндік әуендері мен ән-жырлары да болған. Ауыз әдебиетіндегі тұрмыс-салт жырларының мұндай үлгілерінің көпшілігі үмытылуға айналған. Дегенмен ел ішінен оның бірнеше жақсы түрлепін әлі де табуға болады.