Қазақтың азаматық ғылым мектебінің негізі философия, психология муфтият дін ісімен біргіп, ал оның тәжірбиелік тұрғыдағы зерттеу сараптау бөлімін ата жолы, ата дәстүрі салтын меңгеру тұрғысында; көріпкелдер, жоғарғы дәрежелі тақуалығы сәуегейлігі, құдайдан сұрауға дұғасы бар ақсақалдардан алқа билер кеңесін құру керек. Қазақ көріпкелдігі, сәуегейлік ақ бақсылық әулиелік дәстүрін муфтият, масһабшылар тарапынан үнемі қудалаумен оның халық арасында тәжірибеден өтіп дамуы да шектеліп қалғандықтан қара бақсылық тұрғысында емшілік, көрпкелдікті ұлықсат қағазбен ел билеушілер тарапынан басқарумен атқарылады. Мұндай жағдайда құдайшылыдыққа тосқауыл болып әулиеліктің жолы қалыптасуы ла мүмкін емес.

Сондықтан да қазақ дін ғалымдары, ел билеушілері, білімді қауым өкілдернің ақылдары дін масһабшылардың жалған тәпсірмен негізделіп бұл жолдың қасиетіліг, қазақтың билерінің әулиелігі ақылға сыйымсыз, ертегідей қабылданып, оны меңгерудің халық арасында да қорқынышқа дінсіздікке айналғаны да хақ. Бірақ орыс халқы қара бақсылықтың өзінен халық алдында талқыға салып ізгілікке қарай бұрумен, тәрбиесін де меңгеріп рухани тұрғыда біздерден жоғары тұрғаны да сөзсіз. Түбінде орыс халқына құдайдың да рахымы түсіп, рухани білімде де жетістікке жетіп, исламдық қазақ дәстүрін ақ бақсылықты да оңай меңгеруге жол ашылатында хақиқат.

Мұндай жағдайда біздің ұрпақтарымыз рухани тұрғыда тағы да орыстарға тәуелді болып аға ұлт санап, артынан еруге мәжбүр болады. Демек олардың тілдеріне де үстемдік беруге тура келеді. Бұл қазақ ділінің бүгінгі әлсіздігін онан әрі төмендетуге де себеп болады. Ал мұны ібілістің теріс оймен тәпсір білімдерін өзгертіп қазақ деген ұлылықты жоғалтуға арналғанын бүгінгі қауым неге аңғармаймыз? Ештен кеш жақсы деп надандықтың торын сілкіп тастап ата дәстүрін зертеуді қолға алатын және оның ғылымдық тұрғыда жүйелеп көріпкел, сәуегей ақ бақсылықты меңгеретін мамандар дайындаудың мектебін ашса, бұндай әділетсіздікті оңай шешуге де болар еді. Қазақ билері көріпкел, болжампаз сәуегей пайғамбарлық қасиеттілікті меңгеруші болғанында ұмытпайық ағайындар!.