ЛАТЫН ТАҢБАСЫНА ӨТІП, ТАҢБА ҚЫСҚАРТУДЫҢ АРТЫНДА НЕ ТҰР?

Діл білімін ұлттық негізінде өсіру, көбейту адамзаттың еркіне берілмеген және жаның әр замандық қозғалысына ғылымының Алла тағала тарапынан еркектерге елшілік тұрғысында берілуімен байланысты. Ділді адам баласына сақтап, күтумен немесе жойумен ғана әрекет ете алады.

Сондықтан да қазақ ұлтының әр түрлі таңбалар жүйесінен өтіп керилица-Кер жазуының үлгісіне бұрынғы Орхей-Енсей, Руна таңбаларының негізіне қайта оралуы да жаратушымыздан берілген тағдырлық жазу. Енді мұны қалайда қысқартып, қазақ ұлттын рухани өркендеуін шектеумен айналысу ібіліс ұрпақтарының тажалдығына жатады.

Тажалдық деп атаумызға да себеп ел биліктің дін ғалымдарының, білімді қауымның біздер арқылы берілген Раббымыздың ескерту хабарларын не өздері сұрауға ғылымы жоқ, не сенуге, жүрегімен қабылдауға іштері тарлық қылып, ақылдары негізделіп қалғаны себеп екені де хақ. Сондықтанда Кер жазуының мұрғаттарының көшірмесі Петербург, Стамул, Бейжін қалаларындағы кітапханадан табылады дегенмен де, оған ғалымдар рухани жаңғыртушылар саусағын қозғалтуға да ел биліктің жазасынан қорқады.

Бұл енді қазақ елінің рухани терең ұйқыда жатқанына белгі болмақ. Рухани жаңғыру, деген ақылдың еркіндігін Құдайшылдықты қалыптаструмен, шындық хабарларға мойынсұнып амалға айналдыру болмаған соң, кезекті алдау, халықтың ақылын қазыққа байлап қақпанда ұстаумен ғана байланысты екені де сөзсіз.

Енді керилица таңбасындағы қазаққа бүгінгі таңда укерек емес деген әріптердің үнін қысқартыудың өзінде ібілстің жобасымен Құдайдың қазақ елінің алдағы 50-100 жылдық діл білімнің өркениетіне тосу екенін бір ғана сөзбен мысал беруге болады. Мысалы; Ясауи-қажырлық, Иасауий-илану ұғымын береді. И мен Я таңбасының өзі белгілі үн қуаттарның ыдысы болып, сол сияқты щ. ч, ц т,б таңбаларның үнін жоғалтумен немесе тегі үні өзге таңбалармен бейнелеумен қазақ елінің жандық өркениетінің дамуын тежеу ғана болмақ.

Жалпы қандайда бір адамзатың қимыл іс әркетін рухани қуаттарды меңгерудің білімін белгілейтін атау сөздердің міндетті түрде ұлттық сипаты сөзбен бейнесі болуы шарт. Дін масһабшылардың мұндай сөздердің ұғымы бола тұра араптан парсыдан қайта айналып алудыңда артында ібілістің ақылды өсірмей тежеуге деген әрекеті тұр.

Ал енді замандық білім-өнерге байланысты белгілі құралдар, өнімдердің атарын үнін өзгертіп қазақшалау дегенің де өзі надандық болмақ. Мысалы Цемент атын латынша таңбалап «»семент»»немесе басқаша (қатырушы ұнтақ, бектіуші қоспа) ат қойғанмен де, сол сияқты «Борщты» Борыш деп, Ащын, Ашшы дегенмен бұл заманың қозғалысына ере алмайды да, адамның рұқына, тіл білімнің өрісіне ақылға қарсылық қуат үн болып бейнеленеді, ұғыныу қабілеті әлсірейді.

Сондықтан қазақ тілінде ұзын шұбар сөзге айналатын мұндай химиялық қоспа, техникалық атауларды және тұрмыста керилицамен бейнеленген сөздерді де қазақтың үні емес де қысқартып өзгертуге болмайды, сол қалпында үнін, дыбысын сақтауымыз керек. Ал мұны еріксіз түрде алып тастағанмен де, тілін бұрап ешкім сөйлмейді де, ол мүмкіне емес, және орыстың көптеген атау сөздері қазақтың сөз байлығының қызметіне тұрып алғандықтан халық бәрбір солай атайды, түсініседі де.

Мұндай болашақта ұрпақтардан сұрауы бар істерді де ой жорумен немесе кез келген білімділердің, өмірден тәжірибесі жоқ ақылы толмаған, ет малын жұмсап тазарта алмаған жастардың пікірлерімен емес, Құдайдан, аруақтардан сұрап отырумен ғылым мектебі айналысуы керек. Яғни үлкен жастағы ғалымдардың, философтардың әулиелікті меңгеріп Құдайдан сұрауға ұжданды саналы болуы шарты болуы керек.

Біздер тарапынан мұндай мысалдармен Құдайдың хабарын аруақтардың назын жеткізгенмен, бәбір ел билігі мұны түсініп қабылдамайды да. Және құранға, Алланың аят үкімдеріне ашық қарсылықпен ақылы толмаған жастарды білімді қауымды, әйелдерді мақұлдатып, көпшілік халық қолдады, деп шешім шығарып қияметің азабын артарумен және мұнымен шұғылданғандардың тағдырларына қарғыс жүктеуді рухани жаңғыру, деп атайтыны да уақытша бір жеңіске жетіп артынан тарихта масқараға ұшырауымен ғана аяқталмақ. (Қараша 2017 жыл)

*** ****

Пікір қалдыру

Сіздің e-mail адресіңіз жарияланбайды. Міндетті өрістер * белгіленген.