Тарих дегеніміз рухтың
қолтаңбасы, ел жанының
талпынысы.
(Гегель)
Ой әлеміне беріліп батпайынша
Хақиқаттың майданына кіріп болмас.
(Құл Кожа Ахмет, 66-хикмет)
Бұл кезде кез келген адамнан михраб не деп сүрай қалсаңыз, сөз жоқ ол мешітте имам тұратын алдыңғы орын деп жауап береді. Бұл солай екені де рас. Ал, сол сөздің сонау алғашқы, түпкі мәніне ой жүгіртсек, ол — күрес алаңы, соғысатын майдан деген мағына береді екен. Көкірегіңізге дін жолын, иман жолын түйіп, қүдайға құлшылық етуге тұрғанда сізді өрдайым шайтан азғырады, дүниәуи тіршіліктер етектен тартып, ойыңызды алаң етеді. Әлгі соғыстың мәнісі сол шайтанның азғыруына түспей, өзіңнің жан дүниеңді ізгілікке бағыттау. Ал, мұның өзі оңай бола қоймайды. Сол үшін үнемі тас түйін болып майданға шыққандай боп, соғыс алаңында жүргендей болып әрдайым жеңісті ғана ойлауға тырысу керек.
